Als dezelfde individuen tweemaal worden waargenomen onder verschillende omstandigheden, hebben we gepaarde waarnemingen. Bijvoorbeeld als 15 gepensioneerden met hoge bloeddruk worden onderzocht, voordat ze aan het experiment meedoen, dan twee maanden een dieet volgen en twee maanden daarna weer onderzocht worden
Het linkse venster bevat de waarnemingen van de individuen. De bloeddruk voor en na het experiment,
De bovenste dotplot bevat de gegevens van voor het experiment.
De middelste dotplot bevat de gegevens na het experiment. Deze twee dotplots zijn verbonden door een lijn. Dit symboliseert dat de waarnemingen van dezelfde persoon zijn.
De onderste dotplot bevat de verschillen tussen de bloeddruk voor het experiment en na het experiment voor iedere persoon. De rode driehoek is het gemiddelde verschil.
De bootstrap
Het bovenste venster laat op verschillende manieren zien dat hoe vaak ieder element uit de oorspronkelijke steekproef is getrokken.
Dit kun je zien aan de dikte van de lijnen. Des te dikker de lijnen des te vaker getrokken. Je kunt het ook zien aan de dikte van de rand van de verschillen. Op grond van deze steekproeven krijg je een steekproevenverdeling. Je kunt met behulp van de schuiven het betrouwbaarheidsinterval voor het verschil bepalen.
De Randomisatie
Getoetst wordt of het verschil tussen de waarnemingen voor en na het experiment door het toeval kan worden verklaard. Als het experiment geen invloed heeft op de bloeddruk, dan zouden de waarnemingen voor en na het experiment zonder probleem verwisseld kunnen worden. Dit gebeurt voor iedere waarneming apart met kans 0.5. Doordat maar vaak te doen ontstaat een indruk van de grootte van de verschillen die eventueel door toeval kunnen worden verklaard.
Als de kleur van de lijn rood is dan zijn de waarnemingen niet verwisseld. Als de kleur van de lijn blauw is dan zijn de waarnemingen wel verwisseld. Natuurlijk verandert dan ook het verschil van teken.
Dit helpt bij de beslissing of er voldoende bewijs is dat er een echt verschil is tussen de bloedwaarden voor en na het experiment. Natuurlijk moet bij het kritisch beoordelen van het experiment ook andere aspecten van het experiment worden meegenomen, zoals bijvoorbeeld het jaargetijde. Misschien heeft het jaargetijde (Kerstmis) invloed op de bloeddruk.